Schoonheidsidealen in de geschiedenis

Er zijn door alle eeuwen heen allerlei opvattingen geweest over wat mooi is en wat niet. Dit heeft te maken gehad met, zowel culturele als godsdienstige rituelen. Er zijn in de loop van de geschiedenis van de mensheid al veel schoonheidsidealen geweest die ons nu misschien gek, lelijk of zelfs gevaarlijk voorkomen. Maar ook tegenwoordig zijn er bepaalde zaken die sommigen prachtig vinden en anderen vreemd voorkomen.

In dit artikel gaan we een kijkje nemen naar schoonheidsidealen die in de loop van de geschiedenis in verschillende delen van de wereld zijn voorgekomen en enige daarvan nog worden toegepast. Sonmmige hiervan kunnen extreem genoemd worden maar ook in onze tijd kunnen we daar nog wel enige voorbeelden van geven.


Halsringen
In verschillende delen van Azië en Afrika is het zelfs tot vandaag de dag een gewoonte om door het dragen van zoveel mogelijk ringen rond de hals de nek zo lang mogelijk te maken. Deze gewoonte heeft een culturele oorsprong en wordt in die streken als een schoonheidsideaal beschouwd. Dit wordt nog steeds gedaan bijv. in Birma en in Zuid Afrika.
Door het dragen van zoveel mogelijk van deze ringen denkt men dat de nek langer wordt. Maar de ringen drukken de nekwervels en ribben naar beneden waardoor de hals inderdaad een paar millimeters langer wordt. Een gevolg hiervan is dat deze ringen pijn kunnen veroorzaken en de huid hieronder kan gaan ontsteken.

Tatoeëren
Deze gewoonte kwam naar de Maori stam(Nieuw Zeeland) vanuit Polynesië maar tatoeages komen voor in de hele wereld en bestaan al sinds de Neolitische tijd (4000 – 1500 v. Chr.) . De Maori’s hebben echter een uniek stijl voor hun tatoeages waaronder ze ook hun gezicht helemaal tatoeëren.
De Maori dames vinden een getatoeëerde man attractiever maar het tatoeëren heeft ook te maken met riten en rituelen.
Er wordt getatoeëerd er door met een beiteltje gemaakt van een bot diepe sneden te maken, waarin kleurstoffen werden gedaan.
Mannen laten zich meer tatoeëren dan de vrouwen maar wel laten vrouwen hun bovenlip door een tatoeage omlijnen.
Maar we zien over de gehele wereld tatoeages bij allerlei mensen.

Een plaat achter de onderlip
Een plaatje in de onderlip is nog steeds in trek in Afrika, speciaal in Zuid-Afrika. Dit plaatje wordt geplaatst in een gaatje dat gemaakt wordt door er een piercing doorheen te steken. Vervolgens wordt eer steeds een groter plaatje ingezet totdat dit groot genoeg is vanuit het schoonheidsideaal. Zo’n plaatje kan wel 15 cm zijn. Vaak is het materiaal waaruit het plaatje gemaakt is hout en soms worden de twee middelste ondertanden verwijderd op dit “proces”mogelijk te maken.
Bij sommige primitieve stammen in het Amazone gebied worden dit soort plaatjes gedragen door zangers, maar in andere culturen ziet men het als wenselijk om de drager een bepaalde sociale status te geven.

Uitgerekte oorlellen
Reeds duizenden jaren geleden lieten mensen hun oorlellen uitrekken. Men gebruikte hiervoor gewichtjes nadat er een gaatje in de oorlelletjes was gemaakt en door de gewichtjes steeds zwaarder te maken werden de oorlellen steeds langer.
In Borneo vindt men het heel erg mooi om oorlellen tot schouderlengte te laten uitrekken. In Tibet beschouwde men mensen met uitgerekte oorlellen als bijzonder wijze mensen.
In de tegenwoordige tijd vinden heel veel mensen in een heleboel landen piercings ook heel bijzonder en daar zijn soms ook hele extreme voorbeelden van te vinden. Er worden voor dit doel ook speciale sieraden gemaakt.

korset /wespentaille
Het was al in het verre verleden een schoonheidsideaal van vrouwen om een wespentaille te hebben. Want een voorbeeld van het eerste type korset werd gevonden in Kreta en dateert van ongeveer 1700 v. Chr. In de tijd van de Minoïsche beschaving.
Daarna is er lange tijd geen bewijs meer gevonden van het dragen van korsetten want pas in de pas in de zestiende en zeventiende eeuw duikt het ding weer op, met de komst van de Spaanse mode. Zowel mannen als vrouwen droegen toen korsetten: een soort metalen kooien, die het bovenlichaam lang en smal moesten laten lijken. Vast niet comfortabel om mee rond te lopen.
Deze gewoonte werd soms zo ver doorgevoerd en het werd zo fantastisch mooi gevonden om een hele dunne taille te hebben dat in de vroegere eeuwen vrouwen,met gevaar voor eigen leven, al schoonheidsoperaties ondergingen om hun onderste ribben (de zgn. zwevende ribben) er operatief uit te laten halen zodat hun taille nog meer ingesnoerd zou kunnen worden.
In de loop van de tijd werden deze korsetten voorzien van baleinen. De taille kon nu zo goed worden ingesnoerd dat de buste omhoog gedrukt werd. Het toppunt van deze gewoonte kwam in de tweede helft van de achttiende eeuw, de tijd van de wespentaille en het hele lage decolleté. De dames snoerden zichzelf zo strak in dat keizer Napoleon de opmerking maakte: 'Het korset is de moordenaar van het menselijk ras.'


Ongeveer in diezelfde tijd kwamen er toch stemmen op die de nadelige gevolgen van het te strakke insnoeren naar voren brachten. Want de dames droegen hun korset niet alleen overdag maar zelfs ’s nachts. Met als gevolg dat het bovenlichaam langzaam maar zeker misvormd raakte. Het was echter een zeer hardnekkig verschijnsel en de gevolgen werden lange tijd voor lief genomen want het duurde maar liefst tot ongeveer 1920 voordat het korset zijn populariteit verloor.

Punthoofd
Het bekende spreekwoord: Ik krijg er een punthoofd van werd in sommige culturen erg letterlijk doorgevoerd. Want de Maya’s hadden zo hun eigen ideeën over wat mooi was. Deze beschaving van 300 v. Chr. tot 900 na Chr. Kunnen we vinden in het huidige Yucatan in Mexico.
De afbeeldingen van die langgerekte puntige hoofden zijn nu nog te bewondering op muurschilderingen en beeldhouwwerken.
Om te zorgen dat je zo’n punthoofd kreeg sliepen Maya baby’s met hun hoofdje tussen twee samengebonden planken die vastgezet waren aan het hoofdeinde van het bed. Aangezien de schedelbeenderen vanwege een betere loop van de bevalling nog niet zijn vastgegroeid en nog kunnen vervormen werden die kinderhoofdjes uitgerekt en afgeplat aan de zijkanten. Om het geheel nog mooier te maken werden de tanden afgevijld en werden er hele grote oor- en neusringen gedragen.

Een wit gezicht met zwarte tanden in Japan
In Japan, tijdens het Heian tijdperk van 794 tot 115 v. Chr. maakten adellijke dames hun gezichten wit met rijstpoeder en hun tanden zwart. De tanden werden zwart van thee, die met behulp van verroeste ijzerdeeltjes nog donkerder werd gemaakt. De wenkbrauwen werden helemaal weggeëpileerd. Nu zouden we dat afschuwelijk vinden maar de Japanners vonden wenkbrauwen heel lelijk. Ze vonden dat iemand met wenkbrauwen er uitzag als een harige rups.

Witte gezichten d.m.v. loodwit
In het algemeen kan gezegd worden dat, in tegenstelling tot de tegenwoordige tijd de vrouwen in Europa in de Middeleeuwen (400-1555) er zo wit ofwel zo blank mogelijk wilden uitzien. Dit kon men bereiken op twee manieren. Ofwel door zich wit te maken ofwel door zgn. aderlatingen (wat we tegenwoordige bloed afnemen noemen) Door dit laatste kreeg je natuurlijk, als dat vaak gebeurde bloedarmoede en dus vanzelf een bleke kleur.
Men vond dat als je erg blank was dat je tot de gegoede burgers behoorde. Blanken hoefden namelijk niet in de buitenlucht te werken. Om zich wit te maken gebruikte men loodwit. Die werd dan ook rijkelijk toegepast. Laag over laag werd opgebracht. En aangezien loodwit giftig is zijn er waarschijnlijk heel wat vrouwen aan dit spul gestorven.

Schoenen
Het woord struikelblok is niet voor niets ontstaan want schoenen waren door de eeuwen heen vaak letterlijk een struikelblok. Om zeer elegant te lopen werd ook al vlug de hoge hak bedacht.
Al in de Griekse en Romeinse tijd probeerden de dames elegant te lopen op sandalen met plateauzolen die gemaakt waren van kurk. Daarna verdween de hak enige tijd uit het Europese modebeeld. In de Middeleeuwen ontstond de zogenaamde snavelschoen. Deze schoen had een spits toelopende, lange neus, of 'snavel'. De snavels werden steeds langer en opgevuld met wol om een mooie omgekrulde punt te krijgen.
Om het nog gekker te maken en om niet over hun eigen voeten te struiken werden de schoenen vastgemaakt aan hun benen door middel van kettinkjes. Deze vreemde mode bleef in trek tot in de vijftiende eeuw.
In het begin van de zestiende eeuw verscheen Catharina de Medici aan het Franse hof op hoge hakken. Men denkt dat ze dit deed omdat ze heel klein was en daardoor groter leek wat haar meer overwicht zou kunnen bezorgen. Deze gewoonte werd dan ook in de rest van het franse koninkrijk heel populair. Want in de zeventiende en achttiende eeuw liepen zowel mannen als vrouwen erop rond. De schoenen waren vaak prachtig versierd en de hakken voorzien van complete schilderijtjes.
En laten we eerlijk zijn dames ook tegenwoordig zien we af en toe toch wel hele gekke schoenen in het modebeeld verschijnen.


Het inbinden van voeten in China
Al duizenden jaren geleden begon de onderwerping van de Chinese vrouw. Toen gingen de Chinezen zich namelijk toeleggen op de landbouw. Daarvoor waren de vrouwen de spil in het gezin. De gedragsregels voor een vrouw waren: bescheidenheid, onderworpenheid, terughoudendheid, kuisheid, vlijt en vredelievendheid. Een vrouw moest haar vader dienen, tijdens het huwelijk haar echtgenoot en als ze weduwe werd haar zoon. En hertrouwen was er niet bij want dat werd als immoreel gezien. Het Chinese woord voor echtgenote is neiren dat betekend: de persoon die binnen is.
Vrouwen mochten niet meedoen met feestjes en hun plaats was thuis. Daardoor werd er ongeveer duizend jaar geleden begonnen met het inbinden van voeten van de vrouwen. Volgens overlevering is dit ontstaan omdat er in die tijd een hele populaire dans was waarbij de vrouwen dansten op de patronen van tapijten. Deze patronen waren zo klein en fijn dat ze op de punten van de tenen moesten dansen.

In eerste instantie begon deze gewoonte aan het Hof en drong later door naar de
lagere bevolkingsklassen. Om de zgn. lotusvoeten te krijgen werd bij meisjes van zo’n jaar of drie alle tenen gebroken, behalve de grote teen. Daarna werden de voetjes strak ingebonden met repen stevige stof. Dit werd dan gedaan om te voorkomen dat de voeten zouden groeien. Het was de bedoeling dat de voetjes niet groter zouden worden dan tien centimeter en er mede daarvoor te zorgen dat vrouwen zich mooi konden bewegen. Het resultaat hiervan was zeer pijnlijk, mismaakte voeten maar daardoor wel die hele kleine voetjes dat als een schoonheidsideaal werd gezien. Ook konden vrouwen dan de speciale schoentjes de zgn. lotusschoenen dragen.

In eerste instantie dacht men dat deze gewoonte is ontstaan doordat mannen deze kleine voetjes als heel erotisch zouden ervaren maar tegenwoordig denkt men dat deze pijnlijke toestanden zijn ontstaan doordat de vrouwen door hun hele kleine voetjes met uiteraard hele kleine lotus schoentjes op een hele bijzonder wijze liepen. Al kun je nauwelijks spreken van lopen.
Deze gewoonte is pas verdwenen aan het begin van de 20th eeuw om precies te zijn in 1911, maar op het platteland gebeurde het nog tot de jaren dertig. De laatste fabriek die lotusschoentjes produceerde heeft pas in 1998 de productie hiervan gestaakt.


De schoonheidsidealen van onze moderne tijd
In 2006 hebben 383.000 vrouwen een borstvergroting laten doen en ook nu nog bijv. in Engeland is het een van de populairste ingrepen van de plastische chirurgie.
In 1960 werden de eerste borstimplantaten toegepast maar het duurde tot in de 90 er jaren voordat deze ingreep zo populair werd.

Natuurlijk is het soms noodzakelijk om een borstimplantatie te laten doen bijv. na het weghalen van de borsten vanwege borstkanker. Of als iemand door moeder natuur totaal zonder borsten door het leven moet. Maar vandaag de dag zijn er steeds meer vrouwen die een vollere boezem prefereren mede doordat een aantal beroemde vrouwen hen dat voorbeeld geeft.
Maar natuurlijk is dit maar een van de vele mogelijkheden van de cosmetische chirurgie. Tegenwoordig kan men van alles laten doen van een face-lift tot liposuctie. van laserbehandelingen, vagina-reconstructie tot tanden bleken en dat is nog maar een greep uit de vele mogelijkheden anno 2008.

Auteur: Marga Dobma
BRON: http://www.beautydiscover.nl/beautydiscover_artikelen/uiterlijkheden/schoonheidsidealen-in-de-geschiedenis/